Kategori arşivi: Film Kritikleri

İran Filmleri Üzerine Eleştri ve Yorumlar

Ben Salvador Değilim!

Ben Salvador Değilim (2016) filminin özeti: “Nasır” orta yaşlı inançlı bir öğretmendir. “İlham” isimli eşi ve “Sügul” isimli bir kızı vardır. Bir gün para dolu bir çanta bulur ve çantayı sahibine hiç beklemeden iade eder. Paranın sahibi Nasır’ın bu güzel davranışı karşısında ona bir para ödülü gönderir ama Nasır onu da iade eder ve bunun ardından bir televizyon kanalı onu ve eşini olayı anlatmak üzere programa konuk eder. Nasır’ın eşi İlham sürekli başka bir kadını rüyasında gördüğünü Nasır’a anlatır ancak Nasır bu rüyalara bir anlam verememektedir.

Bir gün Siyamek isimli bir turizm acente yetkilisi Nasır ile temas kurar ve onlarla özel bir konuyu görüşmek üzere kahvaltıya davet eder ve acentesinin bu davranıştan dolayı ona ailesiyle birlikte bir haftalık bir Brezilya seyahati hediye ettiğini açıklar. Nasır önce bu teklifi kabul etmez ancak eşinin ricası üzerine kabul eder.

Nasır ailesiyle birlikte Brezilya’ya gider ancak seyahatin daha başında oradaki kültür farklılıklardan dolayı huzursuzluk duymaya başlar. Ailesiyle birlikte otele yerleştikten sonra Siyamek ile birlikte sahile gider ve dolaşırken “Angela” isimli Brezilyalı güzel bir kız tarafından kovalanır. Nasır kızdan kaçarken eli yüzüne çarpar ve kız ondan şikâyetçi olduğunu sahil polisine anlatır. Nasır neden kız tarafından kovalandığını bilmemektedir çünkü kızın eski nişanlısı olan Salvador’a olan benzerliğinden habersizdir.

Angela bir şartla ona olan şikâyetinden vaz geçeceğini söyler. Angela’nın eski nişanlısı olan “Salvador” onu kandırmış ve onu paralarını alarak kaçmıştır. Angela Nasır’dan kısa süreliğine büyükannesinin önünde Salvador’un rolünü oynamasını ister çünkü büyükannesi hasta ve ölmek üzeredir ve Angela’nın evlenmesi şartıyla büyük mirası ona vereceğini söz vermiştir.

Naser Angela’nın şartını kabul eder ve ailesinin yanına otele döner. Ertesi gün ailesiyle birlikte hayvanat bahçesine gezmeye gider ancak Siyamek ve Angela ile karşılaşır. Eşi Angela’yı görür ve onların neden Nasır’ı aradıklarını sorar ancak Nasır olayı geçiştirir ve onlarla Angela’nın büyükannesini karşılamaya gider. Eşi olaya bir anlam verememiştir ve kızıyla birlikte otele döner.

Nasır Salvador’a benzemek için saçını traş eder ve onun gibi giyinerek Angela ile birlikte onun büyük annesini karşılamaya gider. Nasır Portekizce bilmediğinden ses tellerinin hasta olduğunu ve konuşamadığını ima etmek zorundadır. Büyük anneyi karşıladıktan sonra onlardan ayrılır ve otele döner.

Nasır otele döner ancak yeni kıyafeti ve saç traşıyla eşi ve kızını şoke eder ancak olayı eşine anlatmaz ve sadece bir hayır işi için böyle yaptığını söyler. Nasır uyurken eşi İlham onun elbiselerini inceler ve bir ruj lekesi görür ve Nasır’ı uyandırarak gördüğü rüyaların nedenini anladığını ve Nasır’ın onu aldattığını haykırarak söyler.

Nasır eşine onu yanlış anladığını ve böyle bir şeyin kesinlikle olmadığını kızgınlıkla anlatmaya çalışır ancak İlham ona çok kızgın olduğundan ona küser. Nasır bütün detayları eşine anlatması için Siyamek’i arar ve onlarla buluşma ayarlar.
Siyamek İlham’a her şeyi anlatır ve konu aydınlanır ancak artık bu yardım için Nasır’ın eşi İlham da olaya katılmak zorundadır.

Bu arada Siyamek aslında Angela’ya aşıktır ve onunla evlenmek ister ve bunu da Nasır ve eşine anlatır. Dans öğretmeni olan Angela’nın kimsesi yoktur ve kimsesiz çocukları barındıran bir okul için öğretmenlik yapmaktadır ve o büyük annesinden o parayı da okulun kapanmaması ve devam etmesi için almayı çalışıyor ancak büyük annesinin evlenme şartından dolayı bunu ona söyleyemiyor.

Büyük anne Nasır ve eşini yemeğe davet eder. Nasır eşini kız kardeşi olarak ve Angela da Siyamek’i şoförü olarak tanıtmıştır. Büyük anne bir televizyon programının düzenlediği davet için Nasır ve Angela’nın da katılmasını ister ancak Nasır’ın sahneye davet edilmesi üzerine Nasır tüm gerçeği anlatır. Gerçeklerden etkilenen büyükanne çok etkilenir ve çeki Angela’ya verir ve böylece okul kapanmadan faaliyetine devam eder. Finalde Dünyaca ünlü Brezilyalı Rivaldo okula gelir ve yardımın yanı sıra çocuklara futbol topları hediye eder. Nasır ailesiyle birlikte ülkesine döner ancak havalimanında yine başka bir kadın tarafından Salvador’la karıştırılır ve kovalanır.

Türkiye’de Gösterim Tarihi: 15 Temmuz 2016
Türü: Komedi
Yapım Yılı: 2016
Süre: 88 dk.
Yönetmen: Manuçehr Hadi
Senaryo: Rıza Maksudi
Görüntü Yönetmeni: İbrahim Ğafuri
Müzik: Emir Tevessüli
Oyuncular: Rıza Attaran, Yekta Nasır, Carol Vidotti, Rivaldo Ferreira, Bri Fiocca, Mehdi Mihrabi..

Nilgün Özcan

Ben Salvador Değilim!

“Nasır” orta yaşlı inançlı bir öğretmendir. “İlham” adlı eşi ve “Sügul” adlı bir kızı vardır.

Nasır birgün para dolu bir çanta bulur ve çantayı sahibine asla beklemeden iade eder. Paranın sahibi Nasır’ın bu güzel davranışı karşısında ona bir para ödülü gönderir fakat Nasır onu da iade eder. Bunun arkasından bir tv kanalı onu ve eşini vakayı anlatmak suretiyle programa konuk eder. Sonra bir de Brezilya seyahati kazanırlar.

Sadece seyahatin daha başlangıcında oradaki kültür farklılıklardan dolayı huzursuzluk duymaya adım atar. Orada Angela adlı genç hanımla yanlışlıkla tanışan Nesır’ı Angela eski sevgilisi Salvador sanmaktadır. Nasır kendisinin Salvador olmadığını kanıtlamak için kılı kırk yarar.

Ben Salvador Değilim (2016), güzel bir İran komedisi.

İyi seyirler.

Beyaz Perde

Bir İran Komedisi: Ben Salvador Değilim

Her ülke sinemasında olduğu gibi İran sinemasının da yerele hitap eden, gişe hedefli filmleri var. “I am not Salvador” (Ben Salvador Değilim) de bu türün ülkemizde vizyona giren nadir örneklerinden.

Yurtdışına pazarlanabilmiş olması, filmin vasatın üstü olduğunun göstergesi, İran – Brezilya ortak yapımı olmasıyla yurtdışındaki izleyiciyi de hedeflediğini bir anlamda belirtiyor film. Zaten aksi ithalatçı firmanın dikkatsizliği, özensizliği ya da başarısızlığı olarak yorumlanırdı.

00

I am not Salvador” İranlı tutucu bir ailenin yurt dışı, Brezilya macerasını anlatan bir komedi. Yerele hitap eden kısmında İran’daki günlük hayattan, kendi içindeki çatışmalardan, abartılı kaçan tutucu tutumun sonuçlarından espriler yakalarken; genel izleyiciye yabancıların İran hakkındaki ön yargılarından hareket ediyor. Filmin ana karakteri Nasır da özellikle Müslümanlığa ön yargıyla yaklaşıp ondan nefretle karışık korkan kesimin kafasındaki İranlı. Tabi İranlı izleyiciyi sinirlendirmemesi için de ayrıca inançlı, onurlu ve iyi biri.

I am not Salvador” yer yer kahkahaya boğan ve Türkiye’yi anımsatan davranışlar da içeren 88 dakikalık eğlenceli bir komedi. Nasır karakteri ne kadar abartılı da olsa, yerli komedilerdekine benzer mesajlı ve aşırı mutlu sonuyla fazla klişe de gelse keyifli. Özellikle yerli yönetmen ve yapımcılar izlemeli. Biraz üstlerine alınıp işlerini bu seviyeye çıkarsalar bile yeter, en azından ilerleme kaydetmiş oluruz.

Mert Tanöz – Ters Ninja

Rüsvaylık (Utanç)

Yönetmen : Mesud Dehnamaki
Yapım : 2012 – İran
Tür : Dram, Komedi
Süre: 102 Dak.
Oyuncular : Kamuran Tefti, Ekber Abdi, İsmail Hallaç, İlnaz Şakirdost, Emir Nuri
Senaryo : Mesud Dehnamaki
Yapımcı : Mesud Dehnamaki

İran sineması değerlere, kültürel ögelere önem verir. İçerisinde dram türünde hayat, ölüm, ayrılık, aşk, inanç, yoksulluk, kimlik çatışmaları gibi temaları işleyen filmleri barındırır. İran filmleri dram türünü ve bu temaları duygusallık ve şiirsellik ile harmanlayarak, kelime oyunlarıyla, görsel şölen ile insanı derinden etkiyecek şekilde kurgular. Bu nedenle izleyiciyi filmin içerisine çekmeyi ve filmde tutmayı hep başarır. Karakterler çoğu zaman sakindir ve izleyiciyi yormaz. İzleyiciye açık açık mesaj da verilmez İran filmlerinde. İzleyici kendine filmin içerisinde bir rol bulur ve filmleri kendi çıkarımlarından yola çıkarak değerlendirir ve yorumlar. Bu yönüyle izleyiciyi rahat bırakan, mesajını izleyiciye dikta etmeden usulca verebilen filmler ile İran sinemasında sıkça karşılaşırız.

2012 İran yapımlı Rüsvai (Utanç) filmi için İran sinemasının mistik örneklerinden biri diyebiliriz. Senaryo ve yönetmenliğini Masoud Dehnamaki’nin üstlendiği Rüsvai filmi tasavvufa dair barındırdığı güçlü vurgular ve İslam’ın pratik ve mütevazi tarafını anlatan konusuyla gerçekten de altı çizilerek izlenecek bir film olarak karşımıza çıkar. Filmin konusuna bakacak olursak; filmin ana karakteri olan Efsane, toplum kurallarının dışında davranışlara sahip, genç, güzel, alımlı bir kadındır. Güzelliği ve cesur davranışları nedeniyle erkeklerin ilgi odağıdır. Efsane kendisine ahlaki değerlerin dışında kalan bir hayat benimsemiş ve bu nedenle kendine hırsızlık bile yapabilmeyi hak gören ve kendisini eleştiren insanlara karşı tahammülsüzlük göstermektedir. Başına gelen ailevi sorunlar nedeniyle zor günler geçirmeye başlayan Efsane, bu sorunlar ile uğraşırken, gitgide çıkmazlara düşmüş ve inancı ve değerleri iyice zayıflamış bir genç kadına dönüşmektedir. Efsane bu sorunlara kendi yöntemleri ile çaresizce çıkış yolu aradığı zamanlarda, bir şeyh ile tanışır. Toplumda yüksek bir itibarı olan şeyh ile tanışması Efsane’nin hayatı için önemli bir kurtuluş umudu ve dönüm noktası olacak, şeyh sayesinde Allah’tan, inançlarından uzak kaldığı yaşantısını sorgulamaya başlayacaktır.

00

İşte filmde tam olarak bu karşılaşmadan itibaren olay ve anlam kazanacaktır. Efsane’nin başına dert olmuş, ona âşık ve onunla evlenmek için her türlü yola başvuran, toplumun itibarlı kişilerinden olan yaşlı Hacı Ağa ise olmayacak şeyler yaparak niteliğini ortaya koyacaktır. Rüsvai filmi bize kitlelerin birbirlerini nasıl etkileyip harekete geçirdiği konusunda önemli bir örnek sergiler, her bireylerin kendi davranışları da çokta sorgulaması gerektiğini ortaya koyar.

Toplumdaki din istismarlığının varlığını ve hangi boyutlara ulaşabildiğini, başkalarını yargılamanın ne derece kolay olduğunu anlatır bize bu film. İnsanların gözünde itibar ve şöhret sahibi olmaktansa, asıl değerli ve anlamlı olanın Allah katında değerli ve itibarlı olmak gerektiği açıkça ifade eder. Bu çoğu insanın bildiği fakat pratikte hep eksik kaldığı bir durumdur. İnsanlar bazen dünya hayatına, telaşesine kendilerini öyle bir kaptırırlar ki, yavaş yavaş inançlarından, Allah’tan uzaklaştıklarının farkında bile olmazlar. Fakat neticede insan kusurlu bir varlıktır ve hataya düşse, yanlışlar yapsa da Allah’a dair umudun her daim diri olması ve ondan yardım elinin asla çekilmemesi gerekir.

Rüsvai filmi karşılıksız yapılan iyilik ve fedakârlıkların asla boşa gitmeyeceğinin altını çizmeye çalışıyor, güzel olmanın, güzel elbiseler giymenin insanlığın bir göstergesi değildir ve insan olabilmek için öncelikle nefse hâkim olmak, başkalarını incitmemek, düşenin elini tutmanın gerekliliğini göstermeye çalışıyor. Film boyunca Allah’tan ve kendinden uzaklaşmış kişilerin tekrar özlerine dönmeleri hikayesini manevi bir bakış açısı ile izliyoruz. Gerçek hayatta etrafımıza baktığımızda bir çok Efsane’ler görebiliriz. Hatta belki de bu filmi izledikten sonra çok uzağa gitmeden önce kendi benliğimizi ve yaşantımızı sorgular ve İslam’ın gerçek ve mütevazi taraflarına biraz daha sarılırız. Çünkü “yaşantının samimiyeti ve doğruluğu bir takım imtihanlardan geçilse bile istikametten ayrılmadığı sürece her daim korunacaktır.”

İyi Seyirler

Bilge Kepir

Dramatik Aşk Hikayesi

NAHİD: Dramatik Aşk Hikayesi

Yönetmen: İda Panahandeh
Tür: Dram
Yapım: İran
Süre: 1 saat 45dk
Oyuncular: Sare Bayat, Nesrin Babaei, Pejman Bazeği

İran sineması dram türü ile özdeşleşmiş, insanı derinden etkileyen, kültürel unsurları gerçeklik ile destekleyerek birbirinden değerli yönetmenler ile dünyaya sesini duyurabilmiş filmler ile doludur.

Nahid filmi İran sinemasının tüm karakteristik özelliklerine sahip ve tüm yalınlığı ile izleyicisini derinden etkilemeyi başaran bir film olarak karşımıza çıkıyor. Daha önce kısa metrajlı filmleri, belgeselleri ve televizyon filmleri ile tanınan İranlı yönetmen Ayda Panahandeh’in ilk uzun metrajlı sinema filmi olan Nahid aslında yönetmenin 15 yıllık tecrübesinin sonucunda ortaya çıkmış ve başarısı bu birikimden geliyor. Başarısı diyorum çünkü; Nahid filmi Cannes Film Festivali’nde resmi seçkiler arasında gösterime girmiş ve başarısını uluslararası sinema platformlarında da kanıtlamış bir film.

01

Nahid filminin bu başarısının ve etkileyiciliğinin altında Ortadoğu kültüründe kadın olmayı, kadın ve erkek ilişkilerini, aşkı, ayrılıkları, tüm sadeliği ile ele alıp, sorgulayıp, kartpostal tadında görüntüler ile izleyiciye aktarması yatıyor. Bu başarıda elbette oyunculukların da katkısı çok büyük. Nahid filminin başrollerini Sareh Bayat ve Pejman Bazeği ikilisi paylaşıyor.

Film konu itibariyle Nahid adında erken yaşta, kötü bir evlilik yapmış ve çocuk sahibi olmuş genç bir kadının, geçmişi ile geleceği arasında yaşadığı kararsızlıkları, acıları, gücünü, çabasını, git gellerini anlatıyor. Filmin düzlemi Nahid çerçevesinde gibi görünsede aslında film boyunca anne oğul, baba-oğul, gibi bir çok farklı açıdan, bir çok farklı ilişkiye şahit oluyoruz. Kimi zaman Nahid’in hırçınlıklarına anlam veremiyor, kimi zaman oğlunun babasına kızıyor, kimi zaman oğlu için üzülüyoruz. Nahid filmi durgun bir temposu olmasına rağmen kendine öyle bir bağlıyor ki film boyunca asla kopamıyoruz.

02

İran’da boşanmış bir kadın olmak kültür itibariyle zordur. Nahid de film boyunca bu zorluklar ile başa çıkmaya çalışıyor. Nahid’i ayakta tutan, hayata bağlayan en önemli şeyin 10 yaşındaki oğlu olduğunu görüyoruz. Nahid’in hayatının en güzel zamanlarını çalan, uyuşturucu bağımlısı ve sorumsuz bir baba olan boşanmış olduğu eşi, oğulun velayetini, Nahid’e tekrar evlilik yapmaması koşuluyla veriyor. Fakat Nahid, kendisini koşulsuz ve tutkuyla seven bir adama tertemiz bir aşk ile bağlanıyor ve Nahid için zor günler başlıyor. Bir yandan geçmişi onun peşini asla bırakmıyor, bir yandan da yaptığı tüm hataları düzelterek tüm hırçınlığı ile geleceğini istediği, mutlu olacağı şekilde inşa etmeye çalışıyor. Bir tarafta canından çok sevdiği ve onun için her şeyi göze alabileceği oğlu, bir yanda tutkuyla ve aşkla sevdiği iyi yürekli adam…Nahid anne rolü ve kadın rolü arasında sıkışıp kalıyor ve bu çıkmazda kendine yollar arıyor.

03

Nahid filminde yönetmen Ayda Panahandeh her ne kadar kültürel ögeleri, boşanmış bir kadın olmanın zorluklarını izleyiciye yansıtmış olsa da aslında Nahid filmi yalnızca İran’da yaşayan bir kadının dramatik aşk hikayesi…

İyi Seyirler…

Bilge Kepir

Davul Dengi Dengine

davul-dengi-dengine-196

Davul Dengi Dengine – İran Filmi

Filmin ilk sahnesi sıcak evrensel bir hitapla başlıyor. Bismillah’ir-Rahman’ir-Rahim (Rahman ve Rahim olan Allah’ın adıyla). Ve bu hitapla film sizi ilk andan itibaren sarıyor.

Sahneler, mekânlar doğal; filmde değil de, mahallenizdeki bir bakkalda, kırtasiyede hissediyorsunuz kendinizi. Oyuncular da sanki, dayınızın oğlu, teyzenizin kızı gibi. Alışkın olduğumuz ful makyaj, markalı kıyafetler yok. Bayanlarda tesettüre dikkat edilmiş ve gerçek tesettür. Mat renkler ve beden hattını belli etmeyen bollukta…

Konu orjinal olmamasına rağmen öyle güzel resmedilmiş ki sıkılmıyorsunuz… Akıcı ilerliyor. Madden fakir ama gönlen zengin insanlar ve mutluluğun, aşkın, sevginin kısmet olduğunu erken ya da geç kavramından uzak, önemli olanın kişilerin ruhen huzurlu hissettiği kişiyi keşfetmeleri üzerine diyaloglar kurulmuş. Mecazi aşk çok güzel tarif ediliyor. Türk dizilerinde sözde aşkı tarif eden yakınlaşmalardan uzak bir film ve anlıyorsunuz ki gerçek sevgi bakışlarda ve davranışlarda…

Abi Said’in davranışları, hırsın vicdanı körelttiğini gösteriyor bazen. Hırsızlık yapması bunlardan biri… Kendisinin, bir meyve alan çocuğa yüklenmesi ile Muhteşem Hanım’ın kendisine karşı tutumundaki tezatlık; hoşgörü ile bakışı vurguluyor. Abinin, hanımefendinin karşısındaki davranışı karşısında ağlaması, pişmanlığın derin bir tarifiydi.

Fizikçi

Nahid

Nahid, uyuşturucu bağımlısı kocasından boşanarak özgürlüğüne kavuşmuş biri olarak çocuğunun velayetine sahip olma şansını başka biri ile evlenmeme şartı ile elde etmiş bir kadındır. Bu filmin asıl konusunu bu oluştursa da filmin olay örgüsü o kadar güzel örülmüştür ki, birden fazla konuya değindiğini gözlemleyebilirsiniz.

Filmin devamında ise Nahid’in hayatında belkide ilk defa kendisine gerçekten değer veren bir insan ile tanışıp birlikte olma, evlenme isteği ile çocuğundan uzaklaşmama isteği arasındaki vicdani savaşını görüyoruz. Hoşlandığı adamın varlıklı olup Nahid’in olmaması ise film dokusunda işlenen başka bir detay konudur. Adam sürekli yardım etmek istese de Nahid’in bu konuda hırçın davranması aralarına soğukluk girmesine neden olur.

Nahid, sevdiği adam ile çocuğunun velayetini kaybetmemek adına kimselere duyurmadan geçici evlilik yapar. Başta çok mutlu olan çift, Nahid’in çocuğunu kaybetme korkusu ile çekilmez bir hal alır. Etraftan da bu evlilik duyulmaya başlanmış, Nahid eskiden kabul gördüğü yerlerde bile dışlanıp ayıplanmaya başlanmıştır.

Sonunda eski kocasının da geri dönme isteklerine dayanamayan ve bunu istemeyen Nahid çocuğuna kavuşur ve eski kocasını reddeder. Bir kadın zor bir hayatta nasıl dimdik durur izlemek istiyorsanız bu film çok güzel bir seçim. Hayatın ta kendisinin sadece anlatılmakla kalmayıp izleyiciye adeta yaşatıldığı dokunaklı bir hikaye olmasıyla beğeni toplamıştır.

Sükût

İran filmi; Sükût (1998)

Gözleri görmeyen küçük Hurşid, Tacikistan’da küçük bir kasabada ailesiyle birlikte yaşamaktadır. Durumları iyi olmayan bu çekirdek ailenin babası Rusya’ya çalışmaya gitmiş, anne ise balıkçılık yapmaktadır. Annesi ile yaşayan Hurşid, kiralarını bile ödeyemeyecek durumda olmalarından dolayı çalışmaya başlar. Görme duyusunun yerini keskin bir kulak almıştır ve müziğe tutkuyla bağlıdır. Bu sebeple gözleri görmemesine rağmen her gün türlü zorluklar ile gidip gelmekte olduğu bir müzik aletleri yapım evi vardır. Burada çırak olarak çalışmaktadır ve kendisine eşlik eden bir de arkadaşı (Nadire) vardır. Bu arkadaşı sayesinde filmin içerisinde Tacikistan’da yaşayan küçük bir kızın özendiği hayatı da gözlemleme fırsatı buluyoruz. Gerçek yaşam içerisinden en detay motiflerle süslü filmde insanı içine çeken bir yapı var. Sanki siz de orada yaşıyor, o hayata ortak oluyorsunuz…
Bir gün işe otobüsle giden Hurşid; aşk öyküleri seslendiren bir müzisyeni dinler ve hayran kalır. Bu arada işe geç kalmaya başlayan Hurşid’i patronu işten kovar. Bir yandan annesi her gün kirayı sorsa da o, tutkusunu aramaya karar vermiştir. Gözleri görmese de sahip olduğu bütün duyuları kullanarak müzisyenin peşine düşer ve elbette kaybolur.

Filmdeki en dikkat çekici repliklerden biri;

“Gözler, insanın dikkatini dağıtır. Eğer gözlerini kapatırsan daha iyi öğrenirsin.”

Aslında ne kadar haklı olduğunu, müzisyeni bulmasıyla beraber anlıyorsunuz. Tutkunun önünde hiçbir şeyin duramayacağı, öyle doğal öyle gerçek bir biçimde işleniyor ki, bir saniye olsun ilginiz azalmıyor. Aksiyon aramayan sanatsal filmlere şans verenlerin mutlaka izlemesi gereken bir film.

Heiran (Aşkın Ardından)

“Neden masallarda hep biri kayboluyor ve diğeri hep onu aramak zorunda kalır?
Allahım ben bu masalın neresindeyim? Başında mı, ortasında mı, sonunda mı?”

Heiran” 2009 yapımı bir İran filmi. Yönetmenliğini Şalize Arifpur yapmış. Oyuncu kadrosu ise Baran Kevseri, Hüsrev Şekibai, Farhat Aslani, Mehrdad Sadıkiyan, Jale Samedi’den oluşmakta. Türü dram , romantik olarak geçiyor. Aşk temalı bir film olsa da dram yönü ağır basıyor. Filmin müziklerinin bestecisi Ali Rıza Hohanderi çok iyi bir iş çıkarmış.Müziklerden ne kadar bahsedilse de güzelliğini kelimlerle tarif etmek mümkün değil. 88 dakikalık film nasıl başladı, nasıl bitti anlayamadım. Heiran naif, sade ve samimi bir film.

Mahi lise son sınıfta bir genç kız. İki erkek kardeşiyle okula gidip geliyor. İyi bir öğrenci olduğu için ailesi ondan umutlu ve bir sene sonra üniversitede okuyacağıyla ilgili hayalleri var. Babası iranda bir göçmen. Kardeşleri, annesi, babası ve dedesiyle gayet sıradan bir hayatı var. Çiftçilik yapan bir ailesi var. Bir gün okuldan gelirken otobüste heiran ile karşılaşıyor. Heiran afganistanlı, tahran da üniversite okuyan bir öğrenci. Üniversite parası için geçici işçilik yapmaya geldiği bu yerde Mahi’yi görüyor ve görür görmez de aşık oluyor.

Bu iki genç kısa süren otobüs yolculuklarına devam eder ve o saf duyguları artık içlerinde tutamadıkları için Mahi’nin ailesine açılırlar. Lakin ailesi kızlarının bir afganla evlenmesine izin vermez. Afganistanda savaş vardır ve Mahi ‘nin babası kızının oraya gitmesinden korkmaktadır. Mahi öyle aşıktır ki kimseleri dinlemez. Asi mi inatçı mı yoksa sadece kararlı mı bilmem bir türlü vaz geçmez ve zavalllı dedesini kandırarak Heiran’ın peşine düşer.

Tertemiz bir aşk hikayesi izliyoruz. Öyle ki o iki genç adeta iki çocuk, sadece sevmeyi biliyorlar. Yetişkinlerin endişe ve tasalarını anlamayan birer çocuk. İnsan izlerken bu masum duyguların esiri oluyor.

Karakterlere gelirsek Heiran’ın babası Abbas‘ı anlamamak elde değil onunla empati kurdum. Hele kızının başında beklerken ki o halleri çocuğuna kıyamayan bir babayı çok iyi yansıtmış. Dede karakteri ise ancak bu kadar gerçekçi olurdu. Onun o hallerine ekran başında yazık bu adama diye dövünerek eşlik ederken buldum kendimi.

Heiran sayesinde göçmenler ve onların yaşadığı sıkıntıları anlamış olduk. İzin belgesi olmadan çalışamayanlar, sınır dışı edilenler, geride kimlerin kaldığı bir kağıt parçasından daha önemli değil.

Mahi ise olması gerektiği gibi güzel, masum ve genç. Çok deneyimsiz bir çocuk Mahi. Yalnızca bir yetişkinden daha kararlı ve bir yetişkinden daha çok biliyor ne istediğini. Azimle mücadele ederken ekranda devleşiyor adeta. Daha iyi bir hayat mümkün ama onun için mutluluk sadece Heiran ile başlıyor Heiran ile son buluyor. O yaşlarda insanın hayata nasıl baktığını hatırlatan, izlerken içinizi ısıtan ama bir tarafınızı buruk bir acıyla sarsan, samimi, gerçekçi, içimizden çıkan hikayelerden biri Heiran.

Heiran bir aşk hikayesi, bir göçmen hikayesi, bir savaş hikayesi, bir aile hikayesi ama bunlardan çok Heiran aşktan geriye kalanın hikayesi. Hüzünlü, sıcak ve sadakatle dolu bir aşkın küllerinin hikayesi.

Otobüsle başlayan otobüsle biten bu masal yüreğime işledi.
Mahi’den bir alıntıyla bitirmek istiyorum.

“Sen gidiyorsun, tozlar içinde kayboluyorsun”
“Ben sözümden çıkmadım, sen de sözünden çıkma”

Heiran bir masal, biz bu masalın başına mı ortasına mı sonuna mı şahit olduk acaba?

Rezalet

“Bu âlemin merdiveni ben ve biz lafıdır. Netice ise merdivenden yere çakılıştır.

İnsan ne kadar yükseğe çıkarsa, yere düştüğünde sesi daha çok çıkar.”


2012 yılı yapımı olan “Rüsvai” 101 dakikalık bir İran filmi. Türü için dram demek daha uygun olur. Yönetmenliğini ve yapımcılığını üstlenen Mesut Dehnameki ayrıca filmin senaryosunu da yazmıştır. Başrollerini Kamuran Tefti, Ekber Abdi, İsmail Hallaç , İlnaz Şakirdost paylaşmaktadır.

Efsane yaşadığı toplumun kurallarına uymayan, aykırı bir genç kız. Kadın olarak, güzel bir kadın olarak dahası toplumda yalnız ve çaresiz kaldığı bir durumda bile Efsane hiç kimse ve hiç bir şeye önem vermeden istediği ve bildiği gibi yaşıyor hayatını. Hırsızlık yapıyor, tasvip edilmiyor ama onu yargılayan insanların da kendi kusurlarından dolayı Efsane’yi eleştirmeye hakları olmadığını düşünüyor. Alımlı ve bakımlı olunca da erkeklerin gözleri üzerinden eksik olmuyor. Babasının vefatından sonra küçük erkek kardeşi ve hasta annesiyle borç içinde kalmış. Bu sebeple babasının borç senetlerinin ödemek, evden atılmamak gibi dertlerin içinde inancı zayıf düşmüş . Haksızlığa uğradığını düşünmekte. Ev sahibi onu evden atmak ve senetleri ödemezse hapse atmak gibi tehditlerle onunla evlenmek isteyince Efsane bu senetleri çalmaya karar verir. Hırsızlığı yaptıktan sonra polisten kaçarken de bir eve sığınır. Sığındığı evde bir Şeyh/Molla yaşamaktadır ve Efsane ile Şeyh’in yolları kesişir. Hikayemiz burada başlar.

Bu film tasavvufi yönleri ile insanı içine çekiyor. Sahte dindarları yani aslında söylediği ile yaptığı bir olmayan insanları, riyakarlığı, dindar görünüp de amelleri ile bunu gerçekleştirmeyenleri anlatıyor. Şeyh’in filmin bir noktasında dediği gibi ‘Noksan olan İslam değil noksan olan bizim müslümanlığımız’. Şeref ve onur üzerinde duruyor. Şeref üzerine çokça söz verilecek kadar ucuz değil, itibar ise toz misali uçabilecek kadar güvenilmez. İnsanlar ‘ne der’ diye değil de Allah ‘ne der’ diye düşünerek yaşamadığımızdan dem vuruyor.

Her şeyin bir bedeli var; güzelliğinki yalnızlık, malınki hesap vermek, şöhretinki ise rüsvaylık . Filmin ismi içinde geçen bu güzel söylemden geliyor olmalı. Filmin içinde öyle şairane bir anlatım var ki şiir kullanılmadıysa özlü söz, o da yoksa atasözü kullanılarak konuşmalara ahenk verilmiş. Hem Farsçanın güzel söyleyişine tanık oluyoruz hem de ders veren o özlü sözlerle durup düşünüyoruz. İçinde çokça fikir barındırıyor bunlardan biri ise kitlelerin nasıl birbirini etkilediği, insanların bir araya gelince nasıl da durup kendine bakmadan hareket ettiği oysa insan, insanın aynasıdır. Ve tabi ki Şeyh’in ağzından dökülen “Sizin asıl sorununuz din ve imanı benden almanızdır, din ve imanı kuldan değil, kaynağından almak gerekir azizim.” sözcükleri. Anlatılmak istenen basit, İnsan inancında yalın ve samimi olsa, kendi içine baksa, kendi aynasını kendi kalbinde bulsa.

Bu mistik havanın yanında filmin oyuncularının performansları, sokak çekimlerinin başarısı –sanki o sokaklarda kendiniz geziyor gibi hissettiren o çarşı pazarları – filmin başlangıcında verilen o çinilerin göz dolduran renkleri, vermek istediği mesajları yormadan ve göze sokmadan basit bir şekilde anlatması ile beni etkileyen bir film oldu. İran sinemasını diğerlerinden ayıran sanırım bu doğal oyunculuklar ve gerçekçi anlatımlar. Durup düşünmek ve şairane bir yolculuğa çıkmak için bu film ideal.